Κι όμως, πόσες φορές τη νιώσαμε έτσι; Πόσες φορές την ταυτίσαμε με πόνο, με απώλεια, με προδοσία; Μα δεν ήταν εκείνη το πρόβλημα. Ήμασταν εμείς, που δώσαμε περισσότερα από όσα είχαμε ή που περιμέναμε να μας δώσουν όσα δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν. Και όσες φορές πληγώσαμε κι εμείς άλλους.
Μέσα στα χρονικά πλαίσια που έθεσα του εαυτού μου, κατέκτησα στόχους, μικρούς και μεγάλους. Κι αυτό είναι μια δύσκολη αλλά ικανοποιητική διαδικασία. Να πετυχαίνεις αυτό που θέλεις παρά να βρίσκεις δικαιολογίες. Την προηγούμενη φορά μίλησα για την αξία του “πέντε” στη ζωή μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτή τη φορά δεν έχει να κάνει με αριθμούς. Έχει να κάνει με πράξεις. Με την αθόρυβη πρόοδο, με τα βήματα που δεν έγιναν για να τα χειροκροτήσει κανείς, αλλά γιατί έπρεπε να γίνουν.
Δεν γράφω περισσότερο πλέον, πάντα έγραφα. Το έκανα μόνο όταν ήξερα τι εκπροσωπεί η κάθε λέξη, όταν κάθε κουτάκι ήταν στη θέση του. Όχι όταν δεν ήξερα που βρίσκομαι.
Μετά από καιρό, γράφοντας πλέον την τελευταία του σελίδα, υπάρχει ένα διαφορετικό βιβλίο που καθρεφτίζει πράγματα του χαρακτήρα μου που δεν άγγιξα ξανά, αλήθειες που δεν ειπώθηκαν και συναισθήματα που πλημμυρίζουν. Μια δουλειά που ακολουθεί διαφορετικούς δρόμους από άλλα, κι ας ξέρω ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να παρουσιαστεί. Σε κάθε διαδικασία, η υπομονή είναι χάρισμα. Και η αφοσίωση το πιο δυνατό χαρτί.
Γεγονότα έφεραν αλλαγές, και αλλαγές έφεραν δημιουργία. Άτομα που έκλαψαν πρώτη φορά μπροστά μου και προκάλεσαν μια ποικιλία σκέψεων, το άβολο της στιγμής και το γοητευτικό του να νιώθουν άνετα μαζί σου. Ένα ατύχημα που δεν μετατράπηκε σε δυστύχημα. Άλλο παράδειγμα, κάποιος που ξέρεις, γίνεται κάποιος που ήξερες. Άνθρωποι που κάποτε θεωρούσες σταθερές, μετατράπηκαν σε μαθήματα. Δεν μπορείς να κάνεις χαρούμενους όλους τους ανθρώπους, όσο κι αν προσπαθήσεις. Και το τίμημα της υπερπροσπάθειας είναι συνήθως ο εαυτός σου.
Εκτός από συναισθηματικές, υπήρξαν φυσικές απώλειες. Υπήρξαν επαγγελματικές επιτυχίες. Και κάπως έτσι, η καρδιά φορτώθηκε και ελάφρυνε ταυτόχρονα. Γιατί η ζωή δεν είναι ούτε δίκαιη ούτε άδικη. Είναι απλώς αληθινή. Πενθείς χωρίς να παραιτείσαι, προχωράς χωρίς να ξεχνάς.
Κάποιες καταστάσεις αφήνουν ένα τραύμα βαθύ που σε οδηγεί να συγκρίνεσαι συνεχώς, γιατί σου άφησαν τη γεύση της ψευδαίσθησης, χωρίς να ξέρεις τελικά τι ήταν αληθινό και τι ήταν ασήμαντο.
Ίσως να μην αγαπιόμαστε πάντα ως άτομα ούτε οι προσπάθειες μας άνευ όρων, αλλά μόνο μέχρι το σημείο που προσφέρουμε κάτι κι αυτό είναι άδικο, γιατί σημαίνει ότι πάντα θα έρχεται μια αντικατάσταση όπου δεν υπάρχει όφελος. Όμως μέσα σ’ αυτή την αδικία, επιλέγω να συνεχίζω. Να δίνω με αγάπη, όχι για να κρατήσω κάποιον, αλλά για να μη χάσω τον εαυτό μου.
Σε πολλά πράγματα δεν πήραμε ποτέ απάντηση ούτε θα πάρουμε, για να μπορούμε πάντα να σκεφτόμαστε με το “κι αν”, το “γιατί” και το “άραγε”. Και ίσως σ’ αυτά τα ερωτήματα να κρύβεται η σπίθα της δημιουργίας. Η ανάγκη να γράψουμε, να θυμηθούμε, να ξαναγεννηθούμε.
Οι επιλογές κουβαλούν το δικό τους μέλλον που πολλές φορές αρνούμαστε να μπούμε στη σκέψη για το πως θα μας βρουν σε 5,10, 20 χρόνια. Ζούμε το τώρα το οποίο είναι μεθυστικό, σαν κάθε ερέθισμα των αισθήσεων. Σήμερα μπορεί για όλα να είμαστε θετικοί και κάθε σενάριο πιθανό, μετά όμως όλα απλώς θα τα δεχόμαστε αναγκαστικά για να μην μείνουμε πίσω. Μια ασταμάτητη προσαρμογή σε ξένα “θέλω” και δεδομένα.
Οι δικές μου επενδύσεις είναι πάντα με αυτόν τον γνώμονα. Σκέφτομαι το μέλλον το οποίο σχεδιάζω, όσο μπορώ. Και κάποια τυχαία σημάδια ύπαρξης που αν και ευχάριστα, δεν παύουν να προκαλούν μια ανησυχία και μια φοβία γιατί αυτό έδωσαν στο παρελθόν και δεν ξεχνάς.
Ήρθαν για να σώσουν ή να σωθούν;
Ο εύκολος δρόμος δεν μας ελευθερώνει. Απλώς απομακρύνει την ανάγκη να δούμε κατάματα την αλήθεια. Από την άλλη, υπάρχει ο δρόμος του θάρρους, να βιωθεί η απώλεια χωρίς άμυνες. Να γίνει το πένθος πράξη. Να μείνει κανείς εκεί μέσα στα χαλάσματα και να νιώσει. Αυτό είναι δύναμη, αυτό είναι ανθρωπιά. Να τα βρεις με τον εαυτό σου που τον χαράμισες από δω κι από κει σε ξένες ορέξεις, απλά γιατί δεν ήξερες.
Το παράδοξο; Μια χαμένη επαφή δεν είναι μόνο μια ερμηνεία. Είναι και μια εκδοχή του εαυτού όπου κάποτε ένιωθαν ασφάλεια μέσα σε μια αγκαλιά αληθινή. Αυτή η εκδοχή μένει πίσω. Και το ξέρουν όλοι.
Αντιθέτως, άλλοι δίνουν μια φτηνή εκδοχή του εαυτού τους σε όποιον έχει εύκολη πρόσβαση. Γιατί δεν τους κοίταξαν στα μάτια και να πουν την κάθε αλήθεια και ποιοι ήταν πραγματικά. Εκεί είναι που διαλέγουν το βολικό. Δίνουν την εκδοχή που κρύβεται, προσπερνά, μαγνητίζει. Την εκδοχή που άλλοι είδαν νωρίς και προσπάθησαν να δουλέψουν μαζί για το καλύτερο χωρίς επιτυχία. Νιώθουν άνετα πλέον σε κόσμους με λιγότερες απαιτήσεις και σε χέρια που τους κλείνουν τα μάτια απέναντι σε ύπουλες συμπεριφορές που επιβεβαιώνονται πλέον, αλλά κι αν προειδοποίησες, από ένα σημείο και μετά δεν σου ανήκει η ευθύνη της προστασίας. Και αυτοί κάνουν τους άλλους να νιώθουν ξεχωριστοί παραλείποντας ένα παρελθόν που δεν υπήρξε “ποτέ”.
Τους τρομάζει η πραγματική σύνδεση, όσοι τους ξέρουν καλά και όσοι ζητούν παραπάνω από απλή παρουσία. Το “μαζί” δεν είναι ίδιο για όλους, κάποιοι το εννοούν απλά δίπλα δίπλα και κάποιοι το εννοούν ενωμένοι. Η επένδυση μεταφράζεται ως κάτι άβολο. Για αυτό το λόγο ψάχνουν πάντα ανθρώπους που δεν ενεργοποιούν αυτή τη φοβία, της μόνιμης, αδιάκοπης ευθύνης. Γιατί ποιος ξέρει σε 5, 10, 20 χρόνια τι δεδομένα θα υπάρχουν και με ποια θα πρέπει να συμβιβαστούν;
Ποια αγάπη το κάνει αυτό;
Κι όμως, κάποιες ιστορίες ίσως να μην τελειώνουν στην ουσία γιατί μερικές φορές, εκείνοι που φεύγουν απότομα, κουβαλούν μέσα τους ό,τι άφησαν πίσω. Κι αφού η αγάπη δεν είναι εχθρός, πόσο αντέχει; Πόσο χρόνο θέλει για να δει αν άξιζε, σαν δυο βλέμματα που ξανασυναντήθηκαν όταν γλυκάθηκε το παρελθόν;
Κάποια βιβλία ξαναγράφονται ξέροντας ποιος ήσουν στον επίλογο του προηγούμενου. Κάποια μηνύματα αλλάζουν παραλήπτες. Και ορισμένες φορές απορώ εάν η ζωή προχωράει μπροστά ή κάνει όπισθεν για να φτάσει ξανά στην αρχή με ανάποδη πορεία. Γιατί καμιά φορά κρατάει στην άκρη της σελίδας ένα σελιδοδείκτη για να θυμάσαι από που συνεχίζεις ή μέχρι που έφτασες.
Επόμενος στόχος προς κατάκτηση; Άγνωστο ακόμη…